17 stycznia minęła kolejna rocznica wkroczenia wojsk Armii Czerwonej do Warszawy. Pozostała niezauważona choć przecież data 17 stycznia 1945 roku przez wiele lat była świętowana jako data wyzwolenia Warszawy.
W 2006 roku owa rocznica „wyzwolenia Warszawy” pozostała niezauważona… Obecnie w Polsce niezwykłą karierę robi określenie „polityka historyczna”. Realnie ten termin zaistniał w świadomości Polaków w trakcie obchodów 60 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Pamiętne obchody 60 rocznicy wybuchu powstania warszawskiego w 2004 roku prawdopodobnie przez wiele lat pozostaną w pamięci Polaków. Rocznicowe wystąpienia, powstanie muzeum powstania warszawskiego przybliżyły Polakom, ale również obywatelom innych krajów to niezwykłe wydarzenie. Liczne debaty, spotkania – odświeżyły pamięć o Powstaniu. Wydaje się, że w powszechnym odbiorze ów 63 dniowy zryw powstańczy został ukazany jako czas chwały, ale również czas wyzwolenia Warszawy – krótkotrwały czas wolności. W owych sierpniowych dniach Warszawa osamotniona, walcząca – była wolna.
Dziś w świetle przypomnianej tradycji Powstania Warszawskiego niezwykle również trudno mówić o dacie 17 stycznia 1945 roku jako o dacie wyzwolenia Warszawy. Przez całe dziesięciolecia powtarzano, że to Związek Radziecki przyniósł Polsce wyzwolenie w 1945 roku…, cały okres powojenny machina propagandowa podtrzymywała ów mit i utwierdzała w nim cały świat. Dopiero czas po 1989 roku pozwalał na przypomnienie prawdy, sięgnę tutaj do zapisków z dziennika Marii Dąbrowskiej które przypominają prawdę tamtego czasu. Pod datą 18 stycznia 1945 roku autorka zapisała jakże wymowne słowa: „Rano rozeszła się wiadomość o zajęciu Warszawy(…) Pomyśleć – dziś rano jeszcze byli tu Niemcy, a wieczorem jesteśmy pod okupacją bolszewików.”
Moim zdaniem mamy obowiązek przypominania, że koniec II wojny światowej nie przyniósł Polsce, ale również Litwie, Łotwie, Estonii, a także pozostałym krajom Europy Środkowej wyzwolenia. Ta oczywista dla nas dziś, ale również wtedy prawda przez wiele powojennych lat była zafałszowywana. Obecnie stale domaga się świadectwa, świadectwa pamięci. Niezwykle dobitnie ów dramat Polski w tamtych dniach opisała Maria Dąbrowskiej w swoim dzienniku, gdzie pod datą 27 stycznia 1945 roku zapisała: „I pomyśleć, ten nieszczęsny naród po pięciu latach tak straszliwych ofiar, takiej niezłomnej walki i pracy podziemnej przeciw Niemcom nie ma nawet satysfakcji, żeby historię tej cudownej walki, pracy, ofiar ujawnić i laurem uwieńczyć. Bo tę naszą krew i walkę opluto, zbezczeszczono, przekreślono(…)” Jednak właśnie z uwagi na te słowa, dziś na początku XXI wieku to my winniśmy uszanować pamięć o bohaterach służących w Armii Czerwonej, tych którzy ginęli w latach II wojny światowej.
Jestem przekonany, że winniśmy im szacunek za ich trud, męstwo wykazane w walce z hitlerowskimi Niemcami – niezależnie od interesów ich przełożonych, a nawet właśnie na przekór interesom ich mocodawców. Prawda „ich” śmierci tego od nas wymaga…
Cześć ich Pamięci.
21.01.2006 r.
Aleksander Z. Zioło
Warsztaty Analiz Socjologicznych
Zamieszczono na witrynie miesięcznika Stosunki Międzynarodowe w styczniu 2006 roku www.stosunki.pl
